بنوموسی زید شاکر یکی از نخستين مكانيك­دانان مسلمان به شمار می رود و چندين كتاب به او نسبت داده شده که از ميان آنها فقط يكي بطور مستقيم به موضوع مكانيك پرداخته است، كه كتاب الحيل نام دارد و احتمالاً در حدود سال 236 ق نوشته شده است.

 نسخه خطی ناقصی از اين كتاب در كتابخانه مجلس شورای اسلامی به شماره 4072 نگهداری می شود.

كتاب الحيل بنوموسی نخستين اثر مدون شناخته شده­ای است كه در اين زمينه در جهان اسلام باقی مانده است.

در اين كتاب يكصد دستگاه شرح داده شده­ اند كه بيشتر آنها به صورت خودكار و با استفاده از خواص مكانيكی سيالات كار می كنند.

به درستی روشن نيست كه كتاب الحيل را كدام يك از سه برادر نگاشته است، اما با توجه به گفته قفطی كه احمد را در علم حيل برجسته می داند، او را نويسنده اين كتاب دانسته اند.

در زمان حاضر، نخستين آشنایی با اين كتاب به كوشش ويدمان و هاوزر حاصل شده است كه در سال 1918 به معرفی بنوموسی و كارهاي علمی او پرداخته ­اند.

در سال 1981 نيز احمد يوسف الحسن و همكاران او، كتاب الحيل را با استفاده از سه نسخه خطی كامل محفوظ در تركيه، واتيكان و آلمان و نيز دو نسخه ناقص كتابخانه­ های ليدن و نيويورك تصحيح و با شرح و توضيح مفصلی منتشر کردند.

هيل در ترجمه كتاب الحيل، ابزارهای اصلی را كه بارها به كار رفته اند، استخراج و در ده دسته خلاصه كرده است.

دو بخش از كتاب الحيل اختصاص دارد به :  

  1. كشش اوزان و حركت به كمك نيرو­های كوچك.
  2. دستگاه های متحرك. دستگاه­ های ابداعی بنوموسی بر پايه ايستاب­شناسی ساخته شده است.

بنوموسی در انديشه ايجاد امكان مراقبت ذاتی، به نحوی كه دستگاه ­های ساخت آنها نياز به مراقبت خارجی و تنظيم كننده نوبه­ای نداشته باشد، ريشه­ های خودكار و ابزار به وجود آورنده تأخير زمانی را ابداع كردند و به كار بردند.


دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

این قسمت نباید خالی باشد
این قسمت نباید خالی باشد
لطفاً یک نشانی ایمیل معتبر بنویسید.